రామాయణము బాలకాండము.

1-2 శ్లోకములు 

ఆటవెలది 

ధర్మ మొకటె యెరుగు ధన్యుడు వాల్మీకి 

రామ కధను పాడ రుటము కలుగు 

నారద ముని పలికి నెనరు పరిఢవిల్ల

మబ్బు త్రోవ వెడలె మరలి స్వర్గమునకు! 1

రుటము = శక్తి 

3,4,5 శ్లోకములు 

ఆటవెలది 

ధాత సుతుడు వెడల తదుపరి వాల్మీకి 

తృప్తి చెంది వెడలె తమస నదికి

జలములందు దిగుచు చెప్పె శిష్యుని తోడ

నదిలొ జలము లెంతొ నిర్మలములు! 

ఆటవెలది 

సత్పురుషుల మనము శుద్ధ మెటుల యుండొ 

అటులె నదిలొ నీరు యలరు చుండె

జలము లందు సేతు జపమును స్నానము 

నాదు యుదక పాత్ర నిమ్ము శిష్య! 

6 నుంచి 15 వ శ్లోకం వరకు 

ఉత్పలమాల

కారుజ సూనుడా విధము గా వనముం తిలకించుచున్ యహో

ధారుణి రామణీయకము గాంచియు యబ్బుర మొందియున్ మనో

నిగ్రహ  శాలియైన ముని నృంగవు డంతట చూచె నచ్చటన్

క్రూరుడు యొక్కనిం గనియె గైరికు బాణము దెబ్బ కక్కటా ! 

ఆటవెలది se

కామ కేళి యందు కాలమే తెలియని 

క్రౌంచ జంట పయిన కరుణ లేక

మృగ జీవనుండు మగ పక్కి జంపగ

మగడు ప్రాణ మొదల మరణించె చెలియతా ! 

ఆటవెలది 

క్రౌంచ పక్షుల గని కరుణతొ వాల్మీకి

ధర్మ శీలు డతడు దయతొ యనియె

పక్షి జంట జంపి పరమ పాపివి యైతి

చేర కాలు నీకు సమయ మాయె ! 

16 వ శ్లోకం 

ఆటవెలది 

క్రౌంచ పక్షుల గని కరుణ రసము పొంగ 

శ్లోక మొకటి చెప్పి శోకమునను

అబ్బురమున ఋషియు ఆలోచనను చేసె 

ఇట్టి పలుకు నాకు ఎటుల వచ్చె! 

17, 18 వ శ్లోకములు 

ఆటవెలది 

శాస్త్ర కోవిదుండు శిష్యునితొ బలికె

ఛందొ బద్ధ మయిన శ్లోక మొండు 

నాల్గు పాదములతొ నొప్పుచున్నది యిది

వాద్య యుక్తముగను పాడుటకును!

అక్షరములు గనగ యెంతయొ లయముగ 

పలుకులను గనగ ప్రాస యతులు 

సమము నాయము యొండు సేసెను శ్లోకము 

సంతసించితేను చట్టు గనరొ !

చట్టు= శిష్యుడు 

19, 20, 21, 22 శ్లోకములు 

అవ్విధంబు బల్కి యా ముని వర్యుడు 

మదిని నిలిపి యదియె మరలి వెడల

శిష్యు డటులె యట్టి శ్లోకము పఠియించి 

మరువ కుండు నటుల మదిని నిలిపె!

వినయు డయిన శిష్యు వాత్సల్య మున జూచి

ఆశ్రమమున జనియె యెంతొ ముదము 

మానిషాద శ్లోక మర్ధ సహితముగ 

తలచు కొనుచు మునియు తనము చేసె! 

23 వ శ్లోకం 

సృష్టి కర్త బ్రహ్మ చతుర్ముఖుడు ధాత

స్వయముగ తను వచ్చె సంతసముతొ 

ఋషిని చూడ తలచి రయమున విచ్చేసె 

పుట్ట పుట్టువాయె పుణ్య జీవి!

పుట్ట పుట్టువు= పుట్ట నుండి జన్మించిన వాడు, వాల్మీకి.

24, 25 శ్లోకములు 

కనియు బ్రహ్మ దేవు కయిమోడ్చి వాల్మీకి

పాద పద్మములకు ప్రణమిల్లి 

సేవలన్ని జేసి సంతస ముప్పంగ 

కుశల ప్రశ్న లడిగె కమల జన్ము! 

కమల జన్ముడు = కమలము నందు జన్మించిన వాడు, విధాత.

26, 27, 28, 29 శ్లోకములు 

ಆటవెలది

తదుపరి ఋషికి యుప దేశము సేయగ 

అర్ధ మగు నటుల యా మునికిని

ఉచిత యాసనమున ఉపవిష్టు డయెను 

ఆసిను డగు మనుచు యానతిచ్చె!

ఆటవెలది 

వినయ శీలు డయిన వాల్మీకి మునియును 

ఉపవిష్టు డయెను యుచితముగను 

కర్త తనకు ఎదుట కూర్చుని యున్నను

మరువ డాయె క్రౌంచ దీనవస్థ! 

ఆటవెలది 

మరల మరల చదివె మానిషాద యనుచు

మనసు కరుగ పాడె మానిషాద 

బోయ చేసి నట్టీ పాప కార్యము ది తలచి 

కలత చెందె దయతొ కుమిలి పోయె!

30, 31 శ్లోకములు 

తేటగీతి 

బ్రహ్మ యనుమతి దొరికె యనెడి భావ మొండు

మనసు నందు కరుణను మెదలగ యెలమి తోడ 

మానిషాద యనుచును మహర్షి బలికె ప్రీతి 

ధాత బలికె దయతోడ మునివర్య వినుము శ్రద్ధ! 

కందము

ధర్మా త్ముడతడు ప్రజలతొ

ధర్మా చరణము చేయించు దయయును యెంతో

కారుణ్యము నను రణమున 

ధీరుడు యవనిలొ యెంతయు ప్రధ గల యా! 

కందము

శ్రీ రాముని చరితము మన

యారాముని దయతహో కరుణతొ రమా 

నారాయణునకు బ్రియుడగు

నారద మునిచే గారము గ నుడివి న కధన్! 

కందము 

శ్రీరాముని ఘన చరితము 

యా రాముని సోదరుండు లక్కుమనుడు సీ

యా రాముల కధ 

 

వాణి త్రిశతి - సుందరాకాండ దండకము

గణపతి పూజ 

గరిక చాలునయ్యి గణప నిను కొలువ

మూషికమ్ము నిన్ను మోయుటకును 

బెల్ల మటుకు లీగ బహుళ వరము లిత్తు 

తృప్తి నీకు పూజ తొలుత చేయ! 

నలుగు పిండి తోడ నిను జేసె శివ సతి

తండ్రి యీశు డిచ్చె తొండము చెవులు 

గణము లన్ని నీకు కానుకగ యీగను 

కంటి రెప్ప వోలె కావుమయ్య!

తే: ధర్మ మొక్కటె రాముకు దండ్రి మాట 
దాట కుండుటె యాతని ధర్మ నిష్ట 
పదవి యతనికి తృణపు ప్రాయమ గుట 
పుణ్య పురుషుడు రాముడు పురుషు లందు 

తానిచ్చిన మాట యొకటె 
తానమ్మిన నీతియొకటె దాశరధికి పో 
తానేర్చిన విద్య యొకటి 
తానిచ్చు వరము ఋషులకు దండక మందున్! 

రాలు కరుగు నంట రామ పదము పాడ

జలము రాలు కంట జనని కధకు

మేలు కలుగు నింట మారుతి భజనతొ

వాణి పలుకు మాట వేద వాక్కు! 

పంక్తి రధుని సుతుకు పావని సఖునికి 

సోదరులకు బ్రియుడు సౌమ్యునికిని

కైక సుతుని కరుణ కాచిన ప్రభువుకు 

రామ చంద్రు గొలుతు రమ్యముగను!

హనుమ ప్రార్ధన 
హనుమ నిన్ను కొలువ అణువుల సమమేము
రామ కధను పాడ ఱెల్లు (తృణము) సమము 
ఆటవెలది కంద తేట గీతిక యందు 
రామ కధను చెబుదు బ్రేమ కనుమ! 

 
సుందరాకాండ 

సుందరంబు యయిన సుందరకాండము 

దండకముగ పాడ దారి చూపు

హనుమ నిన్ను గొలిచి హారతు లిచ్చెద

భజన సేసెద నయ భక్తి గదుర!

Sang 1234

  All contrat labour interviewed showingthe details in bonafide certificates admitted for absorption of contract labour into regualr vacancies tey ahve to satisfy the two conditions (1) they have to be on the muster rolls as on 23-9-1996 and (2) they must have worked agaisnt one of the 33 abolished categories mentioend in G.O.Ms.No.41, dt.23-9-1996.  Further the evidence on record has made clear that duirng the interviews held by the managment the workmen/contract labbor submitted the copies of attendnace registers and wage registers, gate passes fro the month of September, 1996 ans also submittedservice certificates issued by the contractors and issued by the Divisional Engineer, Addl.Divisional Engineers and Supervisors etc.,  After completion of interviews some of the contract labour were selected for absorption into regular emploment and  some  were not.  Therefore aggrieved by the rejection cases of 222 workmen/contract labour for absorption into the establishement as Jr.Plant Attendnats/Mazdoors they have filed nearly 80 writ petitions before the Hon'ble High Court for getting the result whenthe respondnet failed to decare thersult and also challenign the rejection orders.  The then Hon'ble High Court was pleased to direct the direct hemanagment to re-consider their cases as per B.P.Ms.No.37 dt.18-5-1997 accordingly the petitioners/workmen  have been re-examined by the Board and accordingly the Board has issued interview call letters to the petitioners/workmen statign that as per the orders of the Hon'ble High Court, they have to appear befroe the Selection Committed along with all the documetns as mentioned therein for verification.  Accordingly all the petitioners/workmen have been interviewed by the Board and submitted their doucmnts.  After verification of the documents and conducting the interviews the rspondent again rejected the cases of petitioners/workmen on the reason that as they have failed to fulfill the two conditions i.e, (1) they have to be on the muster rolls as on 23-9-1996 and (2) they must have worked agaisnt one of the 33 abolished categories mentioend in G.O.Ms.No.41, dt.23-9-1996.  Aggrieved by the said orders, some of the petitioners have preferred writ peittions before the then Hon'ble High Court and later they have withdraen their writ petitions.  Accordingly the grievance of the petitioners/workmenfro not selectingthem for absorption inot regular vacancies, has been referred fro adjudication.  All the petitioners have claimed in one tone thatthey have satisfied all the conditions of the Board while selection process but their claims were ejected without proper reasons.  As stated above, in support of their evidence ofthe petitioenrs they havegot marked Exs.W1 to W455.  The service certificate issued by different contractors under Exs.W5, 15 ....................................................................................................  As discussed above in the siad certificates there is no reference to the contract work awarded to the said contractors.  Further it is also not referred to whether they were working within the premises of GENCO.  Further the said certificates wer also not counter signed by GENCO Officials.  Further the saidcertificates were cnisdered and speaking orders were also issued by rejecting their candidature.  therefore the said certificates cannot be looked into for the purpose of adjudication of the dispute.  Therefore the said certificates canot be relied for consideration.  Apart from that , the petitioenrs also got marked  some of the service certificates under Exs.W23, 158, 171, 194, 284, 371 alleged to have been issued by the then Divisional Engineer, KTPS.  The said certificagtes do not bear the dates and place of issuance ofthe said certificates.  Further the saidcertificates referred to the agreements subsequent to 23-9-1996.  Therefore the said certificates cannot be relied on fro the works executed prior to issuance of the works contracts to the contrators.  

SANGEETA 123

 In view of the above facts and circumstsnce discused in detail as  well as in view of the oral and documentary evidence submitted by both the parties it is ckear that though th reference was made for  222 workmen, but at present out of 222 only 48 petitioenrs/workmen are contesting the case.  Accordingly the Counsel for the petitioenrs submittd a Memo by giving the dtails of contesting petitioners/workmen , accordingly the following petitioners/workmen are contesting as per the Annexure enclosed to the claim statement i.e., Sl.No.1/P.V. Rammohan Reddy, Sl.No.3/R. Sambaiah, Sl.No.5/P. Nageswar Rao, Sl.No.10/M. Nagarjuna, Sl.No.14/v. Kameswar rao, Sl.No.15K. Ratna Rao, Sl.No.16/N. Venkateshwarlu, Sl.No.19/T. Rama Rao, Sl.No.22/T. Srinivasa Rao, Sl.No.25/A.S. Subrahmanyeswar Rao, Sl.No.34/V. Muthaiah, Sl.No.36/N. Jagadesh Kumar........... Sl.No.38/N. Srinu, Sl.No.40/P. Anand Babji, Sl.No.42/P. Srinivasa Rao, Sl.No.43/N. Narsaiah, Sl.No.49/M.Gurvaiah, Sl.No.53/P. Krishna, Sl.No.58/M.A. Ahmed, Sl.No.61/M.A. Sayed Faruku Ali, Sl.No.84/K. Veeraiah, Sl.No.89/M.A. Sajid, Sl.No.111/M. Manya, Sl.No.109/G. Lingaiah, Sl.No.114/M. Anand, Sl.No.115/Islavath Krishna, Sl.No.116/Bhukya Laxman, Sl.No.117/Bhukya Vasuram, Sl.No.119/A. Ghani, Sl.No.120/V. Babji, Sl.No.121/G.Muthaiah, Sl.No.125/Siddula Krishna , Sl.No.126/Malothu Mangi, Sl.No.127/B. Bhadru, Sl.No.129/B. Ramulu, Sl.No. 148/SK. Masthan Vali, Sl.No.172/Y. Krishna, Sl.No.173/Md. Sadiq Ahmed, Sl.No.177/K. A. Sastry, Sl.No.178Y.V.R.K. Chandrasekhar, Sl.No.179/S. Aswin Kumar, Sl.No.181/A. Naga Raju, Sl.No.183/B. Anil Kumar, Sl.No.184, K. Nageswar Rao, Sl.No.185/Md. Sadiq Khan, Sl.No.186/B. Nageswar Rao,  claimed to be working through the congtractors as on 23-9-1996 in the respondent management.  Accordingly the present  reference has been  constrained to the dispute of 48 petitioners/workmen.  Further admittedly  the power generating Corporation has been awarding works for execution to contractors within the premises of GENCO /respondent and they have also awarded with the  contractors for supply of manpower.  The contrqactors who have been awarded the works, have been execuitng their works with their own work force.  While the matter stood thus, the then State Government of Andhra Pradesh issued G.O.Ms.No.41 dt.23-9-1996 under Ex.M2 prohibiting the engagment of congtract labour in 33 categories of employment in the then APSEB power Generating Units which are as follows ..............................   The then APSEB issued B.P.Ms.No.37 dt.18-5-1997 under Ex.M3 specifyiign that the contract labour working against 33 abolished categories in various generating stations of respondent shall be considered for appointment by selection against new posts in each of the generating stations being sanctioned seperately.  The then Government sanctioned 118 Jr.  Plant  Attendants and 1060 Mazdoor posts in KTPS, Paloncha vide proceedings dt.13-3-1988 for absorption of contract labour engaged in the prohibited categories.  Hence for the purpose of considerign the contract labour for absorption into regular vacancies,  a  Selection Committee was constituted including (1) Director Personnel, (2) Chief Engineer from Generating Stations/zone (3) Dy. Secretary (Personnel) (4) Director Industrial Relations (Member Convenor ) as per Ex.M3 B.P.Ms.No.37 dt.18-5-1997.  Therefter the erstwhile  APSEB issued B.P.Ms.No.260 dt.19-12-1997 for absorption of contract labour agaisnt 33 abolished categories as employees of the Board.  Thereafter the B.P.Ms.No.272  dt.31-12-1997 was issued specifying the guidelines for absorption of contract labours workign agaisnt the 33 abolished categories.  Further it is made clear that the contract labour shall be absorbed agaisnt the posts whcih are being sanctioned seperately.  Further interms of B.P.Ms.No.37 dt.18-5-1997 under Ex.M3 R/w.B.P.Ms.No.272 dt.31-12-1997 under Ex.M4 mean while the APSEB sanctioned 118 Jr. Plant Attendants and 1060 Mazdoor posts in KTSP, Paloncha to be filled up by the contract labour engaged in prohibited categories.  Further it is clear that in order to substintiate their claims out of 48 petitioenrs/workmen they have got examined themselves as WW1 to WW17 and the reamianing petitioenrs authorised the said witnesses to depose on their behalf also.  The evidence of all tghe witnesses have followed in the same lines statingthat the Chief Enginer, KTPS woriking under the control of respondent issued interview call letters in view of G.O.Ms.No. 41 dt.23-9-1996, B.P.Ms.No.37 dt.18-5-1997 and B.P.Ms.No.272 dt.31-12-1997 for all contract labour forconducting the interviews for absorption of contract labour in their establsihemnt as Jr.Plant Attendants and Mazdoor and in terms of the above B.P.Ms.no.s issued by the Board.  In pursuance of the above inerview call letters of the petitioenrs/workmen were interviewed by the Board in the year 1998.  As per the interview call letters issued to the contract labours asking them to produce the docuemgtns for support of their case particulars, accordingly the contract labour havesubmitted all theavailanle docuemtns and also particulars to the Board in addition to that the respondnet also collectedgthe attendnace regisgters frommthe contractos and putting all gthe docuemtns tgogether, the officials of the respondent Board have prepared Bonafide Certificates of the contract labour.  

    OPPOSITION UNITY AGAIN - 

    JOKE OF THE BILLENNIUM 

                       PART -1

                   ************

Opposition Unity ? Is it a pipe-dream, a mere posturing or a concrete effort ? For analysing this we should peep into pages of history and analyse their Strengths, Weaknesses, Opportunities and Threats. (SWOT analysis).

###################

Now, if we peep into the pages of history, what do we know? India aka Akhanda Bharath , (from Himalayas to the great oceans down South, From Chanakya, Serial. Himalayon Se Lekar , Samudra Paryanth Tak ) has always been ridden with factional politics. That was one of the reasons why ambitious foreign thugs, out to loot wealth of Bharath could invade and occupy this country easily. Chanakya, the Creator of Ardh Shastra, a treatise on economy and political science , uses his acumen to unite the fractured Indian polity divided into small kingdoms or Janapadas as they were refered then , to dethrone the selfish , womanising and  tyrant Dhanananda and establish a rule of law under Maurya Chandragupta. Dangling the carrot, using the stick and using their flaws to pin them down Chanakya unites them and defeats the Magatha King, who was invincible till then and anoints Maurya Chandragupta on the throne. Some in the group of cunning kings and princes try till the last minute to thwart the attempts of Chanakya. But the wily patriot Chanakya overrides them. Is there a Chanakya in the opposition camp now? No. We have only Nava Nandas (nine Nandas, jokers now). Where is Chanakya the patriot and politically savvy intelligent leader now? He is ruling the country to the utmost satisfaction of the populace. Is it possible to dethrone him for these Nanda dynasts who are  useless and whose only strength is their ancestry? Where do we find one , one and the only one who can counter the charis№###ma of Modi, his love of India , his patriotism and his unifying nature? 

###################

Mughals and later the British used the inefficacy of and internecine quarrels among the rich , dynastic but nincompoop princes to overthrow them and bit by bit occupy our sacred land. These princes, as long as they were allowed to remain rich, gaudy and allowed to indulge in body sports with the feminine gender ignored the poor population. We saw a similar pattern in the opposition parties and groups today.

Congress, a behemoth political dispensation few years back slowly disintegrated into a non-entity. The sinking ship was ditched by more patriotic senior leaders. But the dynasts , as long as they could enjoy the ill-gotten wealth and the bail in courts handed over to them on a platter inspite of their criminal mindset are not bothered to revive the party and infuse courage in the cadre. Many Regional parties who are off-shoots of the Congres of yore follow the pattern by the book. Other Regional parties , formed on regional sentiments cling to power spending the tax-payers' money  offering freebies and keeping population drowsy offering them them intoxicating drinks and allowing the drug-trade flourish in their states . Many state level leaders consider the states they rule as their kingdoms. Now, leaders of these parties want to come together to dethrone Modi. The incentive? PM post. Raison diet're? Hatred for Modi. Why hate Modi? 

Contd., 

                          వాణి శత శతి

ఆకలి- ఆశ

మెతుకు దొరకదాయె మండెడి కడుపుకు

చిన్న తనము నందు శిక్ష యేకొ

బొక్కసమ్ము నిండ బోలెడు ధనముండె 

మెతుకు యెక్క దాయె మాయ యేమొ! 

దొంగ - దొర

తల్లి కడుపు నింప దొంగతనము జేసి

జనమ యంత గడిపె జయిలు నందె

బొక్కసమ్ము నింప బొక్కి ప్రజల సొమ్ము 

బెయిలు రాగ మరల బొక్క దొడగె !

ఆటవెలది

పంచదార కన్న పరదార తీపిjరా 

వీటి కన్న మిన్న వేశ్య వాడ

పిలక జుత్తు కన్న పిల్లి గడ్డమె ముద్దు 

సెక్యులరుల నీతి సాని రీతి !

దార = భార్య   వీడు = ఇల్లు 

పంచదార కన్న పక్కవాడి భార్య తీయగా ఉంటుందిట. ఇంటి కన్న సానివాడ సుఖంగా ఉంటుందట. పిలక జుట్టు, ఎబ్బే! పిల్లి గడ్డం, అబ్బో ఎంత ముద్దో? 

కుహనా లౌకికవాదం (Pseudo Secularism) సానితో సంసారం లాంటిదే.

,

భాగ్యవంతుడేమొ భోగి మంటలు వేసె

కాసు లేని వాడి కడుపు మండె

భాగ్య మున్న వాడు భోగి పండుగనియె

ధనము లేని వాడు దండుగనియె! 

భోగి పండుగొచ్చె పాత యల్లుడ రార

బూజు దులుపు  కాస్త పిండి రుబ్బు

కాన్క తీసుకోర కొత్త యల్లుడ వచ్చి 

భోగి వచ్చు మరల బూజు వచ్చు!

ఆటవెలది

సుఖము కొఱకు వెదికె సొమ్ము మూటలు గట్టి

సుఖము కొఱకు తిరిగె సాని వాడ 

సుఖము దొరకదాయె సోలిపోయె మగడు 

దార చెంత చేర దొరికె సుఖము ! 

తాత్పర్యము

వేమన కవి పద్యాలు చదువని వారుండరు. "విశ్వదాభి రామ వినుర వేమ" తెలుగు జాతీయ మయింది అన వచ్చు.

అలాంటి వేమన కవి భార్య నగలతో సహా పరాయి ఆడువారి పాలు చేసి, ఒక సందర్భంలో ఈ ఐహిక సుఖాల పట్ల విముఖత వచ్చి ఈ జగత్తులో ఉన్న కల్మషాల్ని కడిగి వేస్తూ పద్యాలు వ్రాస్తారు.  ఈ పద్యానికి ప్రేరణ ఒక విధంగ వారి జీవితం, వారి లాగా దొరకని ప్రదేశాల్లో సుఖము వెదుకుతూ , చివరి వరకు మారని ప్రబుద్ధుల గురించి. "నాతి చరామి" అని  మూడు ముళ్ళు వేసిన భార్య దగ్గర దొరకని సుఖం వేరెక్కడ దొరుకుతుంది? 

సుఖము దొరుకుందని డబ్బు మూటలు కట్టుకొని తిరిగాడు. సుఖం ఎక్కడ ఉందని సాని వాడల్లో తిరిగాడు. ఎంత డబ్బు ఇచ్చినా, ఎందరు వేశ్యలతో సుఖించలేక అలసి పోయి భార్య ముఖములోకి ప్రేమగా చూశాడు. ఎక్కడా దొరకని ఆనందం ఆమె ముఖ దర్శనంలో దొరికింది. 

యత్ర నార్యస్తు పూజ్యంతే రమంతే తత్ర దేవతాః

English Translation

There may no one who did not read poems by Yogi Vemana. "Viswadabihrama Vinura Vema" has become a catch-phrase in Telugu. 

Originally Vemana , the poet , felll into the trap of women of suspicious character and spent lot of money hoping to get pleasure. At one time he steals his wife's ornaments to give to the a women. But one incident changes his attitude about life and its pleasures. Finally he finds pleasure in the face of his wife who got tied to him through marriage. Then he turns into a great poet attacking the ills in this society.

This poem is a mirror reflection of his life. He roamed carrying bundles of money in search of pleasure . He roamed in areas where women lure men for material gains. But the whole lot of money he spent, the whole lot of women  with whom he sought physical satisfaction could not give him pleasure. Finally he looked into the face of his wife whom he he promised while tying the knot not to ditch her and the pleasure he was seeking was found there.

పదునెనిమిది పోయె పది తొమ్మిది వచ్చె

తిట్లు పోయె సిగల పట్లు వచ్చె

జగడ మాగ దంచు జగతి వగచె నయ్యొ

నేతి బీర కాయె నీతి యకట!

https://www.eenadu.net/newsdetails/16/2019/01/01/38984/clashes-in-new-year-celebrations

సందు సందు చూడు మందు బాబుల నేడు

పిల్ల పాప లకట పస్తు లుండ

దినపు కూలి తోడ తాగి తందనలాడె

ప్రభుత మురిసె చూసి పన్ను మూట!

In every street you find drunkards dancing after drinking with their daily wages, even as their kids slept starving. Govt is elated about tax income. Pity 2019! 

కరుణశ్రీ జంధ్యాల పాపయ్య శాస్త్రి గారి "పుష్ప విలాపము" కావ్యాన్ని  చెవులారా విన్న నల్ల నోట్లు  తమ వేదనని ఈ విధముగా వెల్లడించాయట. అదే "నోట్ల విలాప" గాధ! 

నీ పూజ కోసమై పూలు తెద్దామని ఉదయాన్నే ఉద్యానవనములోకి పోయాను ప్రభూ! పూల బాలలు తల్లీ వొడిలో అల్లారు ముద్దుగా ఆడుకుంటున్నాయి. అప్పుడు 

నేనొక పూలమొక్క కడ నిల్చి చివాలున కొమ్మ వంచి గో 

రానెడు నంతలోన విరు లన్నియు జాలిగ నోళ్ళు విప్పి “మా

ప్రాణము తీతువా” యంచు బావురుమన్నవి, క్రుంగిపోతి, నా

మానసమందెదో తళుకు మన్నది పుష్పవిలాప కావ్యమై 

 

నీ కాలే కడుపు నింపుటకై ఋణము కొరకు ఉదయాన్నే ఓ పెద్ద మనిషిని కలువ బోతిని ప్రియ సఖీ! అతని ఇంట లక్ష్మీ దేవి నాట్య మాడుచున్నది. అంతట  

అతడొక ఉక్కు బీరువ కడ నిలిచి చివాలున తలుపు తెరిచి చేతులు

చాచె నంతలో నోట్లన్నియు జాలిగ "నోళ్ళు" తెరిచి మా మానము కొల్ల 

గొడితివే యంచు బావురు మన్నవి, అపుడెదో నా మానస మందొక  

యోచన గల్గెను, వాణి కృప బయల్వెడలె "నల్ల ధన" విలాప గాధయై!  

జడమతుల మేము, ఙ్ఞాన వంతుడవు నీవు  

బుధ్ధి యున్నది, భావ సమృద్ధి గలదు;

బండ బారెనటోయి నీ గుండెకాయ! 

శివునకై పూయదే నాల్గు చిన్ని పూలు?

విలువ కల వారమేము, విలువ లెరుగ వీవు

బుద్ధి యున్నది నీకు భావ "శుద్ధి"  లేదు

లంచమని యరిచెనోయి నీ "మంచు" గుండె

"నల్ల" బడితిమి మేము నీ వల్ల నేడు! 

ఆయువు గల్గు నాల్గు గడియల్ కనిపెంచిన తీవతల్లి జా

తీయత దిద్ది తీర్తుము; తదీయ కరమ్ముల లోన స్వేచ్చమై 

నూయల లూగుచున్ మురియు చుందుము; ఆయువు దీరునంతనే

హాయిగ కన్ను మూసెదము ఆ యమ చల్లని కాలి వ్రేళ్ళపై  

విలువలు గలుగు నాల్గు దశకముల్ ముద్రించిన భరత మాత 

జాతీయత కాచుకొందుము ఆయమ బిడ్డల చేతుల స్వేఛ్చమై 

తిరుగాడుచు మురియుచుందుము, ఆయువు తీరునంతనే 

ఆర్బియై చెస్టులో సేద దీరి యగ్నికి పూజ చేతుము హాయిగా!  

గాలిని గౌరవింతుము సుగంధము పూసి; సమాశ్రయించు భృం 

గాలకు విందు చేసెదము కమ్మని తేనెలు; మిమ్ముబోంట్ల నే 

త్రాలకు హాయిగూర్తుము; స్వతంత్రుల మమ్ముల స్వార్ధబుద్ధితో 

తాళుము త్రుంపబోవకుము; తల్లికి బిడ్డకు వేరు సేతువే! 

తెల్లగ మెరియుచుందుము విరి మల్లెల వోలె; మమాదరించు 

భరతావని బిడ్డల యాసల దీర్తుము; మిము బోంట్ల స్వార్ధానికి   

యౌదుము బలి పశువులం; స్వతంత్రుల మమ్ముల స్వార్ధబుద్ధితో 

బంధింతువె బాత్ రూములో; తెల్లని మమ్ము నలుపు సేతువే!  

ఆత్మసుఖము కోసమయి అన్యుల గొంతుల కోసితెచ్చు పు 

ణ్యాత్ముడ! నీకు మోక్ష మెటు లబ్బును? నెత్తురు చేతి పూజ వి  

శ్వాత్ముడు స్వీకరించునే? చరాచరవర్తి ప్రభుడు మా పవి 

త్రాత్మల నందుకోడె! నడమంత్రపు నీ తగులాట మేటికిన్?

అత్యాస తోడ  అన్యుల గొంతు  పిసికి తెచ్చు 

పాపాల పుట్ట ! నీకు నిదుర ఎటుల వచ్చు? నల్లని నోట్లు 

దేవుడు స్వీకరించునే? చట్టమును కాచు ప్రభుడు మము 

విముక్తి చేయడే? నడమంత్రపు సిరి నడ్డి విరచడే? 

ఊలు దారాలతో గొంతు కురి బిగించి 

గుండెలో నుండి సూదులు గ్రుచ్చి కూర్చి

ముడుచుకొందురు ముచ్చట ముడుల మమ్ము

అక్కట! దయలేనివారు మీ యాడువారు!

మించు లంచాలతో పేదల పొట్ట గొట్టి

శుచియౌ మమ్ముల నలుపుగ మార్చి పేర్చి 

దాచుకొందురు పరువు మర్చి పరుపు కింద

అకట! సిగ్గు లేని వారు మీ బొగ్గు దొంగలు!  

బుద్ధ దేవుని భూమిలో పుట్టినావు

సహజ మగు ప్రేమ నీలోన చచ్చెనేమి?

ఆందమును హత్య చేసెడి హంతకుండ!   

మైల పడిపొయె నోయి నీ మనుజ జన్మ!

బుద్ధ దేవుని భూమిలో పుట్టినావు

సహజ మగు నీతి నీలోన చచ్చెనేమి?

చట్టమును చంపెడి చండాలుండ 

నల్ల బడిపొయె నోయి నీ నరుని జన్మ!

అట్లు దూషించు నల్ల ధనమును ఋణము స్వీకరించ లేక కాలే కడుపుతో తిరిగి వచ్చితిని, నా శ్వేత హృదయాంజలిని  స్వీకరించి కడుపు నింపుకొనుము ప్రియ సఖీ!

తేటగీతి 

కప్పు పగిలిన కాఫీకి ముప్పు వచ్చు

చెప్పు తెగినచొ కాలికి తిప్ప లొచ్చు

టిప్పు లీయవొ బట్లరు తిట్ట వచ్చు

తప్పు చేయకె తలకిటు నొప్పి వచ్చు!

సరదాగా ఓ పద్యం 

తాత్పర్యము 

ఒక్కోసారి మనం తప్పు చేయకనే తలనొప్పి తెచ్చుకుంటాం కదా. కప్పు పగిలితే కాఫీకి ముప్పు వస్తుంది. చెప్పు తెగితే కాలికి తిప్పలే కదా. హోటల్లో టిప్పులు ఈయకపోతే బట్లర్ తిట్టొచ్చు. మనం నిమిత్త మాత్రులం.

కొత్త నోట్ల కొరకు  కొలువయి రిట చూడు

పేద వార లెల్ల పనులు మాని

నేర గాళ్ళ నోట్లు నలుపు తెలుపు చేయ

బుద్ధి యెపుడు వచ్చు పేద నీకు? 

Whose money?

తాత్పర్యము 

నోట్ల రద్దు కాగానే ధనవంతులందరూ , తమ నల్ల ధనాన్ని కొత్త నోట్లతో మార్చుకోవడానికి, లేదా ఆ డబ్బు జన్ ధన్ ఖాతాల్లో వేయడానికి పేద వారిని పంపితే, వాళ్ళు తమ పనులు వదలి బ్యాంక్  ల ముందు క్యూలు కట్టారు కదా? అది వారి ధనమేనని మళ్లీ తాము మోస పోతున్నామని వారికి అవగాహన లేదు కదా? ఋ

English

Once demonetization was announced the rich handed over their black money to the poor to be exchanged to new notes or credit into their Jan Dhan accounts. The poor abstained from their work, to help the rich. After all, it is their own money looted by the rich now again they are getting looted of.

పీఠ మెక్కె కాని పదవి కాంక్ష లేదు 

సోనియమ్మ కొడుకు సోకు మాడ

జనుల కావ నేడు శివుని భక్తు డయెగ

ప్రమధ గణము లెల్ల పొగిడి పాడ!

ఆలయమును సచివు లాలయమును గూల్చి

వాస్తు శాస్త్ర మంచు వాదు చేసె

శాస్త్ర మేమి చేయు శాసనాసురులను

మింగు వారి గుడుల లింగములను !

యెత్తి పోతలంచు యెత్తి పోసిరి డబ్బు 

పెచ్చులూడి పోగ పక్షమందె

చెదలు తినెను యనిరి సిమ్మెంటు గోడను

ఇనుము మింగి నట్టి ఎలుక భంగి ! 

బిజెపికి ఓటు వేయండి - ఎలుకలు తిన్న ఇనుము, చెదలు తిన్న సిమెంటు కక్కించండి)

దొరల రాజ్యమందు దోమలె రాజులు 

ఫామ్ హౌసు లోన పామె మంత్రి

కాల్వలన్ని పూడ్చి కుంటలె మిగిల్చె

భవనములను చేసె బొంద దొడ్డి!

బిజెపికి ఓటు - ప్రగతికి చోటు

యూరి దాడి పాప మూరికె పోదని

ఉరిమి చెప్ప వారు వినక పోయె

ఉరికి భరత సేన ఉరివేసె శత్రుల

వారి భూమి పైనె గోరి కట్టె!

2nd September, 2020 మా నలుబది నాలుగవ వివాహ పర్వదినము.  ఒక రాత్రి ముందే వ్రాశాను. రేపు  మళ్ళీ ఏ ధ్యాసలో ఉంటానో!

నలుబదేండ్లు యయెన నాల్గు క్షణముల

కలలు కనుచు మనము కాఫి తాగి

ప్రేమ దోమ సద్దు పెండ్లిలొ దరి చేర్చి

పూల తోట లోన మాల మార్చి!

(ఈ కాఫీ కధ హోటల్ సరోవర్ లో)

We exchanged garlands in Public Gardens after getting married in Registrar"s Office, MJ Market, in 1977. Those days it was a daring act of my wife. And she stood by me in poverty and prosperity! A great woman,  a greater mother!

చింత లేదు నాకు చెంతను నీవుండ 

వ్యధల బతుకు తీపి కధగ మార్చి 

నావ నడిపి తీవు నడి సంద్రము నందు 

క్షణము క్షణము నన్ను కాచు కొనుచు!

On Vani, my inseparable companion

మగని చాటు పిందె మరువపు పూదండ

వాణి రాణి యంచు బాణి కట్టి

వందనములను తెలిపె యందు కొనరటయ్య 

వాణి పలుకు మాట నాదు నోట! 

వాణి చంద్రుల శుభోదయం, నమస్సుమాంజలులు!

మాతృ భాష దినము మాత వందన మమ్మ

దేశ భాషలందు తెలుగు లెస్స

వాడి పోయె నేడు వాడుక మరువగ

లేని భాష నెటుల లెస్స యనుట!

గీత గీసె భ్రాత త్రేతా యుగము నందున

రమణి గీత దాట రామాయణము 

యుగము మారె గీత యర్ధమె మారెను 

భాగవతుని బోధె భారతమ్ము! 

కలియె యేలు చుండ కల్లు గీత వరము

కాలు ఒకటె నటగ కలికి నడువ

కల్లు తాగినంత కాలితొ పని లేదు 

గాలి లోన తేలి కాలు బిలుచు!

గణప పూజ సేయ గరిక దొరకదాయె 

గరిక పాటి వారి గరిమ యేటి

కదల రాయె జనులు మొలుచు టెటుల గరిక

శలవు నీయ వయ్య శరణు శరణు  !

నలుగు పిండి తోడ నీదు జనన మాయ

తెలుగు పండి మాకు తెలివి హెచ్చె

గరిమ గంపె డుండె గరిక దొరికె చాలు

గరిక పాటి దీవ్న కవిత పోటి! 

వేద భాష వినుచు వొడలు మరిచితేమొ

చతుర భాషణ విని చెమ్మ గిలెనొ 

సంస్కృతమ్ము వినగ చంద్రయా న్మేగేమొ

కవిత పొంగి పుట్టె గరిక పాటి!

ఙ్ఞాన మొక్క వంక చతురత యొక వంక 

బదుకు రీతి నీతి పలుకు తునక 

పంచదార చిలక పలుకుల వెనుక ఏ

గుట్టు దాచి తయ్య గరికపాటి!

అన్ని దానములలొ అన్న దానమె మిన్న

లేని వాని కచట లేదు చోటు

గుడిని మింగు వాడె గుడిలొ యన్నము మింగు 

కడుపు కాలు వాడు గుడికె రాడు!

అలసి సొలసి నాకు యక్షరములను నేర్పె

క్షరము యగుచు నాకు ౘదవు నేర్పె

క్షణము బదికి యున్న ఋణము తీర్చెద మన్న 

కనులు తెరిచి చూడ కాన రారె! 

My Father - My God.

మా నాన్న గారు నాకు దైవం కంటే ఎక్కువ. ఎంత మంది అలా ఉంటారో నాకు తెలియదు.  చివరి రోజుల్లో తిండికి కూడ  కరువైనా బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా లో ఉద్యోగం వచ్చినా డిగ్రీ పూర్తి కాకుండానే చేరొద్దు అని ఆపిన ఘనుడు. డిగ్రీ కాగానే భీమా సంస్థలో ఉద్యోగం వచ్చింది. పెద్ద జీతం. ఆయన ముఖంలో ఆనందం మర్చి పోలేను.  ఎన్నో కలలు. ఆయన్ను హైదరాబాద్ తెచ్చి ప్రాక్టీస్ ( డాక్టరు ) పెట్టించి కాలు మీద కాలు వేసుకొని బ్రతికేట్లు చేయాలని. నేను ఉద్యోగంలో చేరిన రోజే ఆయన ఆస్పత్రి పాలు.  చంద్రుడి ప్రతిభ, వృధ్ధి చూడకుండా ఆయన 44 వ రోజు స్వర్గస్ధులయ్యారు.  మాయ. 46 ఏళ్ళు. ఇప్పటికీ ఆయన కలలో కొస్తారు.  నేనే మరణం అంచుల్లో ఉన్నాను.  మరి ఇంకా ఆయన కలలేమిటి? కుర్చీలో కూర్చుని నన్ను చదివంచడ మేమిటి.? నేను నా పిల్లలకి అడిగిన పుస్తకాలన్నీ కొన్నాను.  వేలల్లో.  కాని కూర్చుని ౘదువు చెప్పలేదు. వాళ్ళు చాల గొప్ప వాళ్ళయారు.  అమ్మ పుణ్యం. కాని నాన్న అంటే కూడ వాళ్ళకి ప్రాణం. 

మా నాన్నకు ఒక రోజు లేదు. అన్ని రోజులు ఆయనదే. ఇది నా హృదయం నుంచి వచ్చిన ఆవేశం.

బోర్డరులో ఇమ్రాన్ ఖాన్

చార్మినార్లొ అసదుద్దిన్

దోనొంకొ బహుత్ పరేషాన్

ఓ! కూనలమ్మ!

సాధు లంటె (ఆర్ ఎస్ ఎస్) భయం వాడికి

నాధూరాం భయం వీడికి 

భయమేలర సొంత నీడకి 

ఓ! కూనలమ్మ!

మాస్కె నీకు దిక్కు మౌనమె నీ భాష

తాళ మేయ తలుపు తలపె ఘోష

అంటరాని తనము యొంటరి తనముయు

కరొన యుగము నందు కదలి వచ్చె!

బంధ మసలె లేదు బంధు గణము రారు 

ఫోను యొకటె యాయె కన్ను చెవులు 

కాళ్ళు వాచి పోయె కదలక కూర్చుని 

గుండె యెపుడు యాగొ గుబులె యెపుడు!

కనగ కనగ కనగ కరొన యుధృతాయె

చదువ వినగ మనసు చెదిరి పోయె

ఆసు పత్రి కేగ ఆరు లక్ష లగునొ 

యింటి మందు తినగ యముడె వచ్చొ!

లావు యొక్క లవము లేదు లక్ష్మి విభుడ

సిరిని పంపి జనుల శంక దీర్చు 

గరుడు కాన తిచ్చి కరొన మింగమనవ

వైద్య మేదొ చూపు వరద రాజ!

ఆ.వె.

దేవుడేడ కనడు కోవిడె యంతట

కంట కనగ రాదు జంటె యుండు 

గుడులు లేవు చదువ బడులు లేవు 

భవిత యేమి యగునొ పాలు పోదు!

ఆ.వె

కరువు కమ్ము కొనియె బరువు యాయె బతుకు 

పక్క వాడు బలుక భయము యాయె

కూలి రాక పోయె ఆలి కుమిలి పోయె

తిండి లేక బిడ్డ తల్లడిల్లె !

ఆ.వె

పాప మెవరి దయ్య శాపము జగతికి 

ముక్తి మార్గ మేదొ చెప్ప వయ్య

అవని కావు మయ్య అవతారము దాల్చి 

కరొన మింగవయ్య గరళ కంఠ!

ఈద్ రోజునె ఏల బాధ 

అమర్ నాథ్ ఆగ లేద

హిందువంటె మనిషి కాద 

ఓ!కూనలమ్మ!

నెహ్రు చేసిన పెద్ద తప్పు

కాశ్మీరులొ రగిల్చె నిప్పు

మోడీ, షా చేశారొయ్ ఒప్పు

ఓ! కూనలమ్మ!

చదువు మాని జే ఎన్ యు విద్యార్ధి

అరిచెనండి 'ఆజాదీ' "ఆజాదీ"

తెలియడండి వాడు కర్మకు ఖైదీ 

ఓ!కూనలమ్మ! 

మూడు వందల డెబ్భై

దేశానికి పెను ముప్పై

ముగ్గురికి డబ్బే, డబ్బై 

ఓ! కూనలమ్మ!

ఫాస్టు బౌలర్ ఇమ్రాన్ ఖాన్

స్పిన్ను అయ్యి పరేషాన్ 

ఒంటరాయె నేడు పాకిస్తాన్

ఓ!కూనలమ్మ!

నిన్న జగమంతా

రామమయం 

కరోనా మరచారా 

ఇంకా నయం !

నిన్న అన్నా 

ఏడున్నావు రామన్నా

కరోనా అంది 

ఈడ్నే ఉన్నా చూడన్నా !

నిన్న ముక్కు మూసుకు 

రామజపం చేశామన్నా

చాలదు నోరు కూడ 

మూస్కో మంది కరోనా!

రాముణ్ణి తాకాలని 

ఎంతో తపన పడ్డా 

రాముడన్నడు సామాజిక 

దూరం దగ్గర రాకు బిడ్డా!

నిన్ను నీవు కాపాడుకొ

అదె నేను మెచ్చేటిది అనె రాముడు

మాయ మంత్ర మేమిలేదు

నీ యత్నం తోనె పోవునయ్య కోవిడు!

వలువ లొదిలి పెట్టె వేమన కవి నాడు

విలువ లొదిలె నేడు వామ పక్షి

చెడియు బతికి వేమ శతకము వ్రాయగ

చెడును చూపి బతికె శకున పక్షి!

వంగపండు వెడలె నింగి దాటి యెటకొ 

పాట రాసి యతడె పాడి యలరె 

గజ్జె కట్టి యతడు గలగల నర్తించె 

స్వర్గ మందు పండు సేమ ముండు!

ఉత్తరాంధ్ర వంగపండు రాలి పోయింది!

తోపు లాటలేగ తిరుమల గుడిలోన 

బ్రేకు దర్శన మెది పేద కచట

కూటి కొరకు లైను కాటికెడల లైను

ధనము యున్న వేరె దారి యుండు!

కోవిడన్న నేమి గోవింద యన నేమి

ఇచ్చు కాదె ముక్తి యెంచి చూడ 

డబ్బు యున్న చాలు దర్శనము సులువు 

దైవమయిన యాత డాక్టరయిన!

కరోనా కాలం.

ప్రపంచాన్ని ఒక 

గ్రామంగా చేసిన మనం (Global Village)

ప్రతి గ్రామాన్ని ఓ ప్రపంచంగా 

మారుస్తున్నాం!

అంటరానితనాన్ని 

రూపు మాపిన మనం 

మనిషిని ఆరడుగుల దూరం

నిలబెడుతున్నాం! 

ధనవంతులు ధనహీనులు 

ఒకటై కరోనా ధాటికి 

తలవంచుక 

నడుస్తున్నాం!

కుటుంబ వ్యవస్థ కాదా

మన ఊపిరి 

సామాజిక దూరం బాబూ

కుటుంబం సిగ గోసిరి! 

మనిషికి మనిషికి 

మధ్య ఈ అంతరానికి 

అంతమెపుడు 

చెప్పడం ఎవరి తరం!

దుమికి చూడ నేల దైవమెటకు బోవు 

కుమ్ములాటలేల కోవెలందు 

మంచి చెడులు మరచి ముందు వారిని తొక్కి

రాతి బొమ్మ చూడ యాత్ర మేల!

మన్ను నుంచి మింటి వరకు వ్యాపించిన 

మనుగ డతడె యెరయ మరణ మతడె 

మనలొ యున్న యాత్మ మన బాహ్యము యతడె

ఆత్మ దర్శనాని కాత్రమేల!

కంచిలో జరిగిన తొక్కిసలాటలో నలుగురు మరణించిన దురదృష్టకర సంఘటనకు నా వేదన!

ఆటవెలది 

శ్రీకి దగ్గ రుండు శ్రీ రామ చంద్రుడు 

పరశు రాము బలము పరశువె కద

బలము యింపు యెంతొ బలరామునకునగు 

రామ నామ మొకటె రంజనమ్ము!

(ఇది కేవలం వ్యాఖ్య మాత్రమే. యెందు చేతనంటే బలరాముడు తరువాయి         యుగము వాడు)

కత్తి వాడ వచ్చు కూరగయలు తరగ

కోయ వచ్చు గొంతు కత్తి తోడ

కొట్ట వచ్చె మేకు కత్తితొ గోడకు

కత్తి కేల చెప్పు సుత్తి గోల!

అగ్ర రాజ్యము వైపు అడుగులు మనవైతె

ఉగ్ర రాజ్య మవగ ఉరుకు పాకు (పాకిస్తన్) 

భ్రష్టు చేసి పోయె పరదేశి యసురులు 

సంస్కృ తొకటె మనకు సాయ పడెను!

చదువు కొందమన్న సరిగ కానగ రాదు 

వ్రాదమన్న చేయి వాచు చుండె 

వయసు గార్ధభమయె మనసు పరుగు తీసె (హయము వోలె)

వయసు మనసు పోరు వృధ్ధు కకట!

తేటగీతి 

సూర్య వందన మొక్కటి చేదమన్న 

రాహు వడ్డు వచ్చెనుగ రేయి వచ్చె

మోడి తోడుగ కూడినే యోగ జేయ

రాహు లొచ్చెను చూడరె రచ్చ సేయ!

Yoga Day

చంద్రునికో నూలు పోగు 

సూర్యునికో వందనము 

యోగులకో ఆసనము 

భోగములకు సన్యాసము 

మోదీకో ధన్యవాదము

అందరికీ పుణ్య నాదము!

#InternationalYogaDay

. 

జల్లి కట్టు ఉల్లి పొట్టు పంచెల కట్టు

యేటి గట్టు మీద యెంకి గుట్టు

కాదు ఏది కవుల భాషకు తీసికట్టు

సకల జనుల మాటె చద్ది మూట.

సినేమాలు లేక నటులు, చదువరులు లేక మేము.